ЈАНЕВСКИ (2)

 ВО­ВЕД ВО АНАР­ХИ­ЈА

Об­ви­ни­телс­тво­то на Ја­не­ва не вле­гу­ва во член 106 од Ус­та­вот

 Во Ус­та­вот Об­ви­ни­телс­тво­то со кое ра­ко­во­ди Мар­ко Звр­лев­ски е де­фи­ни­ра­но ка­ко един­ствен др­жа­вен ор­ган кој ги го­ни сто­ри­те­ли­те на кри­вич­ни де­ла. Kој е то­гаш ус­тав­ни­от ос­нов за дејс­тву­ва­ње­то на по­себ­на­та јав­на об­ви­ни­тел­ка?

Дар­ко Ја­нев­ски

Kа­ко што на­ве­дов­ме во вче­раш­ни­от број, За­ко­нот за по­себ­но­то јав­но об­ви­ни­тел­ство има два клуч­ни не­дос­та­то­ка кои го пра­ват не­ком­па­ти­би­лен со Ус­та­вот на РМ. Пр­ви­от е де­ка пред­ло­гот за из­бор на по­се­бен ја­вен об­ви­ни­тел спо­ред За­ко­нот го да­ва Соб­ра­ни­е­то на РМ, а спо­ред Ус­та­вот за­ко­но­дав­ни­от дом не­ма так­ва над­леж­ност. Тоа зна­чи де­ка со за­кон се нав­ле­гу­ва во ма­те­ри­ја ко­ја е уре­де­на со Ус­та­вот, што са­мо по се­бе е неп­ри­фат­ли­ва си­ту­а­ци­ја за ко­ја би­ло др­жа­ва ко­ја има ба­рем ни­кул­ци на пра­вен сис­тем, а да не збо­ру­ва­ме за по­ве­ќе од тоа. Вто­ри­от не­дос­та­ток што го за­гат­нав­ме вче­ра е де­ка се фор­ми­ра по­себ­на ин­сти­ту­ци­ја, од­нос­но во За­ко­нот се го­во­ри за „јав­но об­ви­ни­тел­ство за го­не­ње кри­вич­ни де­ла по­вр­за­ни и кои про­из­ле­гу­ва­ат од со­др­жи­на­та на не­за­кон­ско­то сле­де­ње ко­му­ни­ка­ции“, што зна­чи де­ка со за­кон се ос­но­ва по­себ­на ин­сти­ту­ци­ја нас­про­ти пос­тој­на­та чии ос­но­ви се де­фи­ни­ра­ни во Ус­та­вот.

Од вто­ри­от проб­лем про­из­ле­гу­ва уш­те еден, кој се чи­ни, де­фи­ни­тив­но, го ури­ва зав­че­ра до­не­се­ни­от за­кон спо­ред кој е из­бра­на Kа­ти­ца Ја­не­ва, се­ед­но што тој ќе оп­ста­не во прав­ни­от сис­тем на РМ по­ра­ди тоа што е на­мет­нат од стран­ци и по­ра­ди по­ли­тич­ко­то си­лу­ва­ње на ус­тав­ни­от по­ре­док на РМ. Име­но, во Ус­та­вот Об­ви­ни­телс­тво­то со кое ра­ко­во­ди Мар­ко Звр­лев­ски е де­фи­ни­ра­но ка­ко един­ствен др­жа­вен ор­ган кој ги го­ни сто­ри­те­ли­те на кри­вич­ни де­ла. Зна­чи, спо­ред нај­ви­со­ки­от пра­вен акт на зем­ја­та, во РМ, во неј­зи­ни­от пра­вен сис­тем, не мо­же да има друг ор­ган кој би го­нел сто­ри­те­ли на кри­вич­ни де­ла. Чи­не­ње­то спро­тив­но од ова зна­чи во­вед во анар­хи­ја, во овој слу­чај ор­га­ни­зи­ра­на од не­кол­ку ам­ба­са­до­ри и ли­де­ри­те на че­ти­ри­те по­ли­тич­ки пар­тии. Со асис­тен­ци­ја и уло­га на Соб­ра­ни­е­то на РМ, се раз­би­ра. Зна­чи, един­ствен ор­ган кој спо­ред член 106 од Ус­та­вот мо­же да го­ни сто­ри­те­ли на кри­вич­ни де­ла е Јав­но­то об­ви­ни­тел­ство на РМ. За да мо­же тоа да го пра­ви и не­кој друг ор­ган, тре­ба про­ме­ни во Ус­та­вот или вмет­ну­ва­ње на тој ор­ган во рам­ки­те на пос­тој­но­то об­ви­ни­тел­ство на Звр­лев­ски, се­ед­но што во тој слу­чај мо­же на так­ви­от ор­ган да му се да­де ком­плет­но ис­та ав­то­но­ми­ја, но и не­за­вис­ност од сис­те­мот на хи­е­рар­хи­ја. Би­деј­ќи тоа не е нап­ра­ве­но, ту­ку е соз­да­де­на со­се­ма но­ва ин­сти­ту­ци­ја и тоа со за­кон, за се­кој еле­мен­тар­но пис­мен чо­век (ос­вен за не­кои ма­ке­дон­ски пор­та­ли кои ста­ну­ва­ат ме­ри­ло за не­до­дел­ка­ност) е јас­но де­ка с` што ќе пре­зе­ме об­ви­ни­телс­тво­то на Ја­не­ва не­ма ус­тав­на ос­но­ва и е над­вор од прав­ни­от сис­тем на РМ. Еве таа са­ма­та не­ка од­го­во­ри: спо­ред кој дел, од­нос­но член на Ус­та­вот, таа има пра­во да го­ни сто­ри­те­ли на кри­вич­ни де­ла пок­рај ве­ќе пос­тој­но­то Јав­но об­ви­ни­тел­ство на РМ?

За да ги прет­ста­ви­ме поп­лас­тич­но ак­ту­ел­на­та сли­ка и не­ре­дот што е соз­да­ден со не­пис­ме­ни­от За­кон за по­себ­но­то јав­но об­ви­ни­тел­ство, ќе би­де до­вол­но ако оваа си­ту­а­ци­ја ја спо­ре­ди­ме со си­ту­а­ци­ја­та во ко­ја мно­зин­ство пра­те­ни­ци со за­кон би ос­но­ва­ле по­себ­на вла­да на РМ, ко­ја би се за­ни­ма­ва­ла со од­ре­де­на над­леж­ност на ак­ту­ел­на­та Вла­да на Ни­ко­ла Гру­ев­ски. Па та­ка би има­ле ед­на вла­да со ко­ја ра­ко­во­ди Гру­ев­ски, и дру­га, спе­ци­јал­на, ко­ја би ре­ша­ва­ла не­кој проб­лем за кој би се оце­ни­ло де­ка Гру­ев­ски и не­го­ви­те ми­нис­три не мо­жат да го ре­шат. На тој на­чин мо­же­ме да има­ме и две ин­сти­ту­ции – Прет­се­да­тел на РМ, два вр­хов­ни су­да итн. И се­то тоа двој­ство да би­де из­ве­де­но не со про­ме­ни на Ус­та­вот, ка­де што би се доз­во­ли­ла так­ва мож­ност, ту­ку со за­кон!

Во се­кој слу­чај ова мо­же во ид­ни­на да соз­да­де се­ри­оз­ни проб­ле­ми за дејс­тву­ва­ње­то на по­себ­на­та об­ви­ни­тел­ка ко­ја вче­ра по­ло­жи зак­лет­ва би­деј­ќи с` што таа ќе пре­зе­ме не­ма да има ус­тав­на ос­но­ва. От­ту­ка, нај­ко­ми­чен дел во при­каз­на­ва бе­ше зак­лет­ва­та што Ја­не­ва ја по­ло­жи, а во ко­ја стои: „… ќе го по­чи­ту­вам Ус­та­вот на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја….“ Kој Ус­тав, ви се мо­лам?

По­ко­мич­но од ова е са­мо фак­тот што си­те што ја раз­би­ра­ат ма­те­ри­ја­та се свес­ни за ова, но има­ат кнед­ли во гр­ло­то. Им е страв да гук­нат од газ­да­та на др­жа­ва­та. Што зна­чи де­ка дош­ло вре­ме да си ги вра­мат дип­ло­ми­те и да си ги за­ка­чат за нос. А Вла­да­та ако ве­ќе са­ка да пра­ви ре­фор­ми во об­ра­зо­ва­ни­е­то, мо­же да поч­не та­ка што ќе ги уки­не прав­ни­те фа­кул­те­ти. Да не да­ва­ме па­ри џа­бе би­деј­ќи тие очиг­лед­но и она­ка не слу­жат за еду­ка­ци­ја и об­ра­зо­ва­ние, ту­ку се нај­о­бич­на бит­па­зар­ска тез­га за вр­те­ње па­ри. И тоа мно­гу па­ри.